Ongeveer tien minuten is de hostess in de bus vanaf het vliegveld naar ons appartement bezig om uit te leggen dat we wel vluchtelingen zullen zien, maar er geen last van zullen hebben. Het is 25 augustus 2015. Ik ben verward en dat ben ik meestal als ik (onbewust) informatie mis…
Bij aankomst bij ons appartementencomplex wordt de omvang van de vluchtelingenstroom meteen duidelijk. De weg langs onze bestemming gaat naar Eftalou, het strand waar de meeste rubberbootjes aankomen, omdat de overtocht vanaf Turkije ‘maar’ 15 kilometer is. De situatie laat me niet los en ik ga op zoek naar informatie via internet. Wat als wij iets kunnen doen, ook al is dat ons niet verteld?
Ik beland via een aantal Nederlandse mediaberichten op de facebookpagina van ‘Help for Refugees Molyvos’. Het blijkt dat je als toerist gewoon wat meer boodschappen kunt doen en deze kunt laten bezorgen bij Melinda, restauranteigenaresse van ‘The Captain’s Table’. Op de pagina staat een lijstje van producten die je kunt kopen. Iedere minimarket-eigenaar werkt mee en we besluiten het te doen. Zo’n simpele actie! Mijn onbegrip richting de informatieverstrekking van onze reisorganisatie groeit met de dag.
Op de laatste dag van onze vakantie, 31 augustus, besluiten we de warme bron van Eftalou te bezoeken. Bij aankomst zien we een oranje stipje aan de horizon steeds groter worden. Is dat nou een boot met vluchtelingen? We hadden wel lekgestoken boten en stapels zwemvesten gezien op de stranden langs de kust, maar het tafereel kwam nog zo onwerkelijk op ons over. We blijven wachten en gaan filmen. In de verte vaart de kustwacht richting het oranje stipje. We verwachten dat de boot wordt onderschept maar na een korte toenadering door de kustwacht wordt de boot doorgelaten. Wat er hierna gebeurt, heb ik uitgebreid beschreven in de blog “Het is strafbaar om mensen te helpen”.
Ik val vanaf dat moment van de ene verbazing in de andere. Ik krijg door dát ik iets meer kan doen dan boodschappen. We kunnen helpen! Ons lijfelijk inzetten om een ander te helpen. De drang is te groot om het niet te doen, ook al wordt gezegd dat het strafbaar is. En hier ligt nu direct mijn punt van aandacht: ik wil die keuze zélf maken, of ik mijn handen uit de mouwen steek, of niet.
Kortom: ik heb informatie gemist bij aankomst. Hoe komt het dat reisorganisaties niet vertellen dát je iets kunt doen? Iets zo simpel als extra boodschappen doen of mensen uit een boot helpen. Hoe komt het dat ze ons niet volledig informeren?
Ik pleit ervoor dat reisorganisaties ervoor kiezen om volledig te informeren en de keuze om daadwerkelijk te helpen bij mij, de toerist, neerleggen. Zodat het gevoel dat ontstaat als we helpen, ons niet ontnomen wordt. Als ik het eerder had geweten, had ik elke dag iets gedaan.
Inmiddels is bekend geworden dat toeristen niet strafbaar zijn als ze van tevoren aan de autoriteiten aangeven dat ze vluchtelingen vervoeren of op een andere manier helpen. Voor het exacte protocol, zie Help for Refugees Molyvos (even naar onderen scrollen op hun pagina).
Wil je dit delen als je dit pleidooi onderschrijft? Het lijkt een druppel op een gloeiende plaat, maar kan een verschil in een mensenleven betekenen. Niet alleen het leven van een vluchteling, ook dat van jou als toerist…

Update 7/9: het Nederlandse initiatief om Melinda te voorzien van benodigde schoenen, kleding en overige benodigdheden, Dutch Parcels for Refugees, is zo succesvol gebleken dat er een pauze ingelast is. Als er teveel pakketten naar Lesbos gestuurd worden, is er te weinig mankracht om de materialen te verspreiden onder de vluchtelingen. Ook dit kan voor toeristen een reden zijn om Help for Refugees Molyvos te ondersteunen tijdens hun verblijf op Lesbos… Er zijn handjes nodig!