Op donderdag 4 januari zette ik mijn TV even op RTL Boulevard, zo’n heerlijk huis-tuin-en-keuken programma om half naar te luisteren tijdens het koken. Nou heb ik een brein dat gewoon overactief wordt als ik een onderwerp hoor dat mij aanspreekt, dus het sloeg aan op een item in de show: burn-out bij vloggers. Steeds meer populaire vloggers met duizenden volgers plaatsen tegenwoordig filmpjes van zichzelf op YouTube, waarin ze verklaren een burn-out te hebben en even te moeten stoppen met vloggen.
Lacherig
Ik kan het me helemaal voorstellen. De druk van die duizenden volgers op de vloggers die willen presteren om elke dag hun publiek te boeien, kan enorm op hun schouders (en de rest van hun lijf) gaan drukken, tot het opgebrand raakt. Presentator van het item Ruben Nicolai vertelde erbij dat, toen hij het met anderen had over het feit dat ze dit item gingen uitzenden, die anderen er ‘een beetje van in de lach schoten’. En de aanwezige heren in Boulevard, Peter R. de Vries en Marc van der Linden, deden daar nog een schepje bovenop. Zij konden zich niet verplaatsen in het persoonlijk leed van de vloggers. De beschuldigende opmerkingen aan het adres van de vloggers waren niet van de lucht, zoals:
- “Je bent als vlogger tot niets verplicht”
- “Dan moet je gewoon een ander vak gaan zoeken”
- “Als ik ergens geen zin meer in heb, dan stop ik daarmee”
- “Kom op! Als je voor in de 20 of 24 bent en dan al een burn-out hebt, dan ben je er toch gewoon niet geschikt voor. Daar moet je niet zo dramatisch over doen.”
#metoo
Ik moest meteen aan #victimblaming denken bij de vele #metoo verhalen die de afgelopen maanden naar boven kwamen. Slachtoffers die zich eindelijk na jaren innerlijk verzet, gesteund voelen en naar buiten komen met hun verhaal. Om vervolgens gigantisch onderuit gehaald te worden door publieke figuren die denken er over te kunnen meepraten.
Ik was niet wraakzuchtig (meer) ingesteld, maar ik wenste op dat moment alle burn-out slachtoffers toe dat Peter R. en Marc zelf ervaren hoe het is om een burn-out te hebben. Om vervolgens in een vlog huilend op hun uitspraken terug te komen. Wat een feestje werd dat in mijn fantasie…
Onbegrip
Zoals ik in mijn vorige blog over de schadelijkheid van #victimblaming door onbegrip voor het (niet-)handelen van een #metoo slachtoffer schreef, zo is onbegrip over burn-out net zo schadelijk voor het slachtoffer van die burn-out. Wat het nog extra ingewikkeld maakt in vergelijking met een #metoo ervaring, is dat er meestal geen andere dader is die het slachtoffer tot een burn-out heeft gebracht.
Aan een burn-out gaat een langdurig proces vooraf waar vele verschillende, kleine en grote, factoren een rol spelen in het aanslingeren van de vicieuze cirkel waar je als slachtoffer meer en meer in verstrikt raakt. Je kunt niet ‘gewoon’ een ander vak kiezen, ermee stoppen of er niet dramatisch over doen. Het is gewoon drama in die cirkel.
Dubbel gestraft
En als je dan eindelijk durft toe te geven dat het niet meer gaat en je niet meer zo kunt functioneren als je van jezelf verwacht, dan stuit je ineens op een publieke schandpaal. Nee, je hebt geen gebroken been, dus het was al zo verrekte moeilijk om aan die ander uit te leggen wat er met je aan de hand is in die poel van verwarring. Vervolgens krijg je er ook nog een gebroken hart bovenop, doordat anderen, veelal diegenen die zelf geen slachtoffer zijn, er een vette mening over hebben. Een dubbele straf dus…
Wat is nodig bij burn-out?
Het lijkt me duidelijk wat nodig is om het slachtoffer van een burn-out te helpen: precies het tegenovergestelde van de reactie van Peter R. en Marc. Namelijk een luisterend oor zonder oordeel. Een slachtoffer kunnen laten vertellen wat er in die poel van verwarring gebeurt, geeft weer overzicht en inzicht. En als je er een mening over hebt, laat die dan voorlopig bij jezelf. Alleen luisteren is genoeg in eerste instantie.
Ook (zacht) verwijten dat je het als slachtoffer allemaal zelf hebt veroorzaakt, laat die nog maar even achterwege. Ja, je hebt hier nagenoeg volledig een eigen verantwoordelijkheid in gehad. Maar daar zit je als opgebrand piepklein mensje op dat moment echt niet op te wachten. Dat inzicht komt later vanzelf wel. Geef een burn-out slachtoffer gewoon datgene wat hij of zij zichzelf al die tijd ontnomen heeft: gezien en gehoord worden.
Vloggers met burn-out
Als geen ander weet ik hoe hard het werken is, om gehoord en gezien te worden. Ik heb het jaren gedaan om mijn imago van doorzetter, positief en harmonieus persoon in stand te houden en een onderliggend gevoel van onzekerheid, verdriet en pijn te verhullen. De jonge vloggers lijken die aandacht constant van de buitenwereld te willen verkrijgen, maar dit heeft zo zijn grenzen. Als je verstrikt raakt in het web van ‘aandacht vragen’, raak je opgebrand. Vaak is het vragen van aandacht in de (sociale) media en in je sociale omgeving, een manier om onderliggend onverwerkt oud zeer niet te willen voelen.
Dit doet me denken aan een voorbeeldverhaal van een docent in de massagetherapie-opleiding die ik volgde. Hij vertelde dat hij regelmatig een oudere vrouw als cliënt in zijn praktijk op bezoek had, die tijdens behandelingen honderduit over koetjes en kalfjes praatte. Ze werd geen moment stil. Na een tijdje vroeg de behandelaar aan haar, hoe het kwam dat ze zoveel praatte. “Omdat ik dan niet aan die tijd in het concentratiekamp hoef te denken,” was haar antwoord.
Jezelf horen en zien
De burn-out is het beste wat mij op 24-jarige leeftijd kon overkomen. Mijn lijf liet namelijk weten: ‘ik doe het niet meer!’. Met hulp van een psycholoog kwam ik weer op het niveau van weer aan het werk kunnen. Maar dat is direct het gebrek in de begeleiding van mensen met een burn-out: er wordt puur mentaal gewerkt. Je legt je gedrag onder de loep en gaat dat veranderen. Als je perfectionistisch bent, zorg je dat je minder perfectionistisch bent. Als je vastloopt op je werk, zoek je gewoon ander werk. Het denkniveau van Peter R. en Marc dus.
Dit is echter geenszins de oplossing gebleken. Ik bleef om de zoveel tijd vastlopen op burn-out klachten. Was ik zo dom dat ik niet doorhad hoe het leven (van niet-slachtoffers als Peter R. en Marc) ‘gewoon’ werkte? Nee, ik liep onbewust rond met de nasleep van onverwerkte trauma’s. En ik had nooit geleerd om mezelf te zien en horen.
Gebrek in onze maatschappij
Vooral het vermogen om de signalen van mijn lijf en de emoties die ik voelde, naar juiste bedoeling te interpreteren, ontbrak. De ontwikkeling van dit vermogen ontbreekt trouwens nog steeds in de maatschappij, in de opvoeding en in het onderwijs, getuige het grote aantal jongeren dat kampt met een burn-out. Het is een gevolg van nature, nurture én nutrition (zijnde de digitale voeding die jongeren tegenwoordig tot zich nemen).
Gelukkig is het cliché ‘al doende leert men’ zó waar. Zonder vastlopers en blokkades ontwikkelt een mens zich niet. Maar die burn-out is al zo een grote blokkade, daar hoeft echt geen dubbele straf op te volgen. Dat is gewoon wreed. Dus laat je mening over de burn-out richting het slachtoffer, vlogger of niet, maar lekker achterwege. En toon begrip voor zijn of haar situatie, daar wordt de wereld weer een stukje prettiger van…
Wil je jouw verhaal over burn-out, #metoo, of burn-out als gevolg van #metoo, hier delen op blogsdieraken.nl? Stuur dan een mail naar Marja@SuXeed.nl. Zodat ook jij gehoord en gezien wordt door mensen met een luisterend oor zonder oordeel.
Wil je meer lezen over burn-out? Op stressplein.eu vind je veel persoonlijke verhalen, zo ook die van mij: