Er glipt een krantenartikel via LinkedIn in mijn aandachtsveld, ook al heb ik onlangs alle apps van opiniemedia van mijn telefoon verwijderd. ‘Alle ongevaccineerden op één eiland is de ideale oplossing’, is de titel van het bericht. Het doet me de rillingen over de rug lopen.
Meteen denk ik aan dat ene eiland in de Middellandse Zee: Spinalonga. Een eilandje aan de kust van Kreta, waar nog niet eens zo lang geleden (1930-1957) melaatsen naartoe werden verbannen. In een tijd waarin onterecht werd aangenomen dat lepra besmettelijk was, werden families uit elkaar gerukt en zagen zij hun geliefden vervolgens nooit meer terug.
Wijlen mijn schoonvader was gids op dit eiland van 1980 tot 2013, nadat het een toeristische trekpleister was geworden. Duizenden mensen die door hem over het eiland werden geleid, werden tot tranen geroerd door zijn indrukwekkende verhaal. Omdat hij vele talen sprak, waren dit toeristen van over de hele wereld.
“Creëer in je eigen maatschappij geen nieuwe Spinalonga’s!”, was de kern van zijn boodschap. Hij vergeleek de minderheidsgroepen van toen met de melaatsen van weleer. Als man met een Joodse achtergrond en bewuste herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, had hij zich opengesteld om alle religies, culturen en levensovertuigingen te omarmen en te verbinden. In zijn levenswerk ‘Spinalonga, het eiland der verdoemden’ beschreef hij de verschrikkingen die de melaatsen moesten doormaken en wat wij hieruit kunnen leren.
In de laatste jaren voor zijn overlijden was mijn schoonvader vastbesloten zijn verhaal verder te verspreiden. Gedesillusioneerd door de besluiten van de Griekse autoriteiten om de ruïnes op Spinalonga te renoveren tot de mooie Victoriaanse huizen die ze ver vóór de verbanningen waren, vertrok hij terug naar Nederland. Hij was van mening dat de sporen van het, op onjuiste wetenschappelijke informatie gebaseerde, afschrikwekkende overheidsbeleid van toen langzaam werden uitgewist door de huidige regering. Hij verloor zijn vergunning om op het eiland mensen rond te leiden en werd zo juist verbannen ván het eiland, waar hij al die jaren mensen met elkaar verbond met zijn woorden en daden en heldere boodschap: dit nooit weer!
Het duurt een dag voordat ik op de link van het Telegraaf-artikel durf te klikken. Mijn weerstand blijkt terecht te zijn. De uitspraken in het filmpje van nog geen twee minuten dat volgt, zijn nog stuitender dan ik verwacht had. Nieuwe maatregelen richting ongevaccineerden zouden in de ideale situatie vergeleken moeten worden met dieren met mond-en-klauwzeer, die meteen opgehokt worden bij een uitbraak. Om vervolgens in dezelfde zin weggemoffeld te worden als ‘toch niet-acceptabel bij mensen’ en ‘niet te vervolgen’.
In mijn hoofd volgt kortsluiting. Wordt het plaatsen van ongevaccineerden op een eiland in het hoofd van deze man echt als een serieuze ideale oplossing gezien? Bedoelt deze man dan dat ongevaccineerden een gevaar voor de maatschappij zijn, oftewel praten we hierbij over een nieuwe Spinalonga? Of bedoelt hij dat de maatschappij een gevaar voor hen is, oftewel moeten ongevaccineerden zo beschermd worden tegen besmetting? Het duizelt me nog steeds.
De ongevaccineerden die ik persoonlijk ken, zijn mensen die midden in de samenleving staan en kritisch kijken naar de ontwikkelingen rondom corona. Er zijn mensen bij die zuinig op hun lichaam zijn, bijvoorbeeld doordat ze na allerlei tegenslagen eindelijk een optimale balans hebben gevonden, die ze niet willen verstoren. Er zitten mensen tussen die onmiddellijk het loodje zullen leggen als de spuit erin gaat. Er zijn mensen bij die nog even willen wachten, zoals ze bij ieder medicijn of zelfs nieuw ontwikkeld voedingsmiddel nog even willen wachten op uitslagen van langdurig onderzoek en praktijkervaringen. Er zitten mensen tussen die advies vragen aan hun huisarts en de verstrekte informatie grondig bestuderen, om vervolgens tot de conclusie te komen dat het hen nog niet overtuigt om de prik te nemen. Er zijn mensen bij die juist om de zorg te ontlasten zich niet laten inenten, omdat ze vrezen dat de bijwerkingen erger zullen zijn dan besmetting met het virus. Er zitten mensen tussen die al jarenlang geld, tijd en energie investeren in een gezonde leefstijl en daarmee de zorg juist niet tot last zijn. Er zijn mensen bij die corona hebben gehad en daardoor misschien wel beter beschermd zijn dan met een vaccin. Het is niet één minderheidsgroep met dezelfde fanatieke aversie tegen vaccinatie, integendeel. Het zijn individuen met ieder hun eigen beweegredenen en bijna niemand is anti-vaccinatie. En niemand toont intolerantie jegens gevaccineerden, terwijl dit andersom vaak wel het geval is. Kortom: het zijn mensen met een sterk gevoel van medemenselijkheid.
De laatste tijd denk ik steeds vaker aan andere woorden van mijn schoonvader. “Het is niet: de geschiedenis herhaalt zich. Het is: de mens herhaalt de geschiedenis”. Aan het einde van zijn leven was dit zijn boodschap aan de wereld. De geschiedenis van Spinalonga heeft ons geleerd dat het inderdaad niet acceptabel is om mensen weg te zetten als dieren op een eiland, als onvoldoende onderzocht is of en bewezen is dat zij medisch gezien een gevaar zijn voor de maatschappij.
Om te voorkomen dat onze regering hun sporen van wanbeleid over zoveel jaren ook moet proberen uit te wissen zoals nu op Spinalonga gebeurt, is het stoppen van de tweedeling nodig. En om het zaadje van kwaad in de woorden van de man in het Telegraaf-filmpje niet tot wasdom te laten komen, is nu actie van mensen zoals jij en ik nodig.
Van artsen die vasthouden aan de eed die zij hebben afgelegd: zorg voor iedereen. Ziekenhuisdirecteuren die transparant zijn over het aantal gevaccineerden en ongevaccineerden op corona-afdelingen. Zorgbestuurders die de regering aanspreken op hun verantwoordelijkheid: meer geld voor meer zorgpersoneel. Onderzoekers die in gesprek gaan met ongevaccineerden en de vele verschillende beweegredenen die zij hebben, accepteren als gegrond en delen met anderen. Wetenschappers die verder onderzoek doen naar de immuniteit van ongevaccineerden en adviseren de antistoffentest goed te keuren. Behandelaars die andere effectieve medicijnen, voedingssupplementen en leefstijladviezen hebben toegepast, die ervoor pleiten deze te laten goedkeuren als effectieve (preventieve of curatieve) behandeling.
Gevaccineerden die zich ook laten testen voor toegang, die thuis blijven om besmettingen te verminderen ook al hebben ze een groen vinkje voor een jaar vooruit. Mediamensen die alle kanten van ‘het verhaal’ tonen en zich inzetten om er alles aan doen de tweedeling in de maatschappij te stoppen. Regeringsleden die ingrijpen bij ongegronde demonisering en polarisatie, om deze eilandvorming te stoppen. Instanties die de kracht hebben om ‘gevaccineerd’ en ‘ongevaccineerd’ te herindelen naar ‘bewezen immuun’ en ‘potentieel kwetsbaar’.
Een bredere blik, breder onderzoek, begrip voor elkaars standpunten en transparantie vormen die solidaire maatschappij, die we allemaal graag willen. Voorkomen we daarmee het creëren van een nieuwe Spinalonga?
Mijn oproep is vooral ook gericht aan al die duizenden toeristen die met mijn schoonvader, bij velen bekend als Victor Zorbas, over Spinalonga hebben gelopen. Die door die donkere toegangspoort naar ‘de hel’ (de poort van Dante) naar buiten zijn gelopen. Herinner je de woorden die hij sprak, die je tot tranen roerden. Herinner je de vastberadenheid die je had, om nooit (meer) een bijdrage te leveren aan het vormen van een nieuwe Spinalonga in de gemeenschap waar je onderdeel van uitmaakt. Spreek je uit en vertel anderen, dat ongevaccineerden op een eiland zetten niet OK is, de gedachte alleen al hoogst verwerpelijk.
Zorg dat jij niet die mens bent, die de geschiedenis herhaalt.